یکی از علوم بسیار جذاب در حوزه فناوری اطلاعات و کامپیوتر، هوش مصنوعی است. شاید بعضی با شنیدن واژه هوش مصنوعی ذهنشان به سمت فیلم های علمی و تخیلی سوق پیدا کند، در حالی که اینچنین نیست. هوش مصنوعی علمی است که به واسطه آن بسیاری از تصمیم گیری ها و پردازش های حجم بالا به وسیله آن انجام می شود تا به کمک انسان ها بیاید. از معروف ترین آن ها میتوان به هوش مصنوعی به کار رفته در موتورهای جست و جو گر اینترنتی اشاره کرد.
هوش مصنوعی چیست؟
هوش مصنوعی یا AI (Artificial intelligence) یک تکنولوژی پیشرفته است که توانایی تفکر و پردازش دارد ، البته که این تفکر تا حدودی با آن چیزی که ما به عنوان تفکر انسانی میشناسیم متفاوت است اما هوش مصنوعی قصد دارد آن را تقلید کند.
شاید امروزه هوش مصنوعی به آن صورتی که تصور میکنیم وجود نداشته باشد، اما بسیاری از کارهای روزمره ما با استفاده از هوش مصنوعی انجام میپذیرد و تحت تأثیر آن است. از جمله این کارها جستجو در فضای اینترنتی است که توسط هوش مصنوعی صورت میگیرد اما آنقدر کاربرد هوش مصنوعی در این موارد برای ما ناملموس است که کاملاً به آن عادت کردیم و متوجه آن نمیشویم.
تاریخچه هوش مصنوعی
تاریخچه هوش مصنوعی گره خورده به زمان ساخت ماشینهای enigma و bombe که در جنگ جهانی دوم توسط نیروهای آلمانی برای ارسال امن پیام از آن ها استفاده میکردند. همزمان با آن دانشمندان انگلیسی در تلاش بودند که این کدها و رمزها را بشکنند که در نهایت آلن تورینگ و همکارانش موفق به ساخت دستگاهی به نام bombe شدند که توانست کدهای ماشین enigma را رمزگشایی کند. هردو این ماشینها بر پایههای یادگیری ماشینی (machine learning) هستند که یکی از شاخههای هوش مصنوعی است. رفته رفته با پیشرفت علم و تکنولوژی، سخت افزارهایی برای توسعه هوش مصنوعی به وجود آمدند که باعث شده بسیاری از تکنولوژیهایی که استفاده میکنیم از جمله موتورهای جستجو و ماهوارهها و غیره از هوش مصنوعی استفاده کنند.
کاربرد هوش مصنوعی
همان طور که گفته شد در زندگی روزمره ما استفاده از هوش مصنوعی تبدیل به یک عادت شده و کاملاً ناملموس است. در ادامه به تعدادی از کاربردهای هوش مصنوعی در زندگی روزمره میپردازیم.
1- برچسب گذاری خودکار تصاویر
شاید تا حالا از Google Photos استفاده کرده باشید؛ زمانی که شما تصاویر خود را در آن ذخیره میکنید این تصاویر به صورت خودکار برچسب گذاری و دسته بندی میشود به عنوان مثال تصویر مربوط به یک شخص در یک دسته بندی و تصویر طبیعت و مناظر در دسته بندی دیگری قرار میگیرد.
2- تبدیل گفتار به نوشتار
یکی از جالبترین و جذابترین امکاناتی که از هوش مصنوعی استفاده میکند نرم افزارهای تبدیل گفتار به نوشتار هستند که با گذشت زمان شاهد افزایش دقت آن حتی برای زبان فارسی هستیم.
3- رتبه بندی صفحات وب
زمانی که یک واژه را در گوگل جستجو میکنید، نتایج حاصل بر اساس معیارهای زیادی مرتب میشوند که یکی از این معیارها شبکه عصبی ژرف RankBrain است که در سال 2015 توسط گوگل ساخته شد.
4- اتومبیلهای خودران
یکی دیگر از کاربردهای هوش مصنوعی در اتومبیلهای خودران است. هرچند این اتومبیلها برای قابل استفاده بودن در زندگی روزمره فاصله زیادی دارند اما شرکتهایی نظیر تسلا در حال کار و پژوهش بر روی این زمینه هستند.
5- بازیهای صفحه مانند شطرنج
در بازیهای صفحهای مانند شطرنج که به صورت دیجیتال هستند؛ شما میتوانید با ربات رقابت کنید که در بعضی از موارد این رباتها توانستهاند قهرمانان جهان را نیز در بازی شکست دهند.
6- تشخیص چهره
از کاربردهای مهم هوش مصنوعی میتوان به استفاده آن به منظور مقاصد امنیتی اشاره کرد که توسط آن میتوان به تعقیب مجرمان پرداخته و یا از آن برای قفل دستگاههایی همچون گوشی موبایل استفاده کرد.
این موارد تنها بخش کوچکی از کاربردهای هوش مصنوعی است. درحالی که کاربردهای بسیار زیاد دیگری نیز وجود دارد که به دلیل طولانی شدن مقاله از پرداختن به آن پرهیز میکنیم. و در به روز رسانی های بعدی اضاف میشوند.
شاخههای هوش مصنوعی
هوش مصنوعی یک علم بسیار گسترده و پیچیده است که شاخههای متعددی دارد؛ شاخههای هوش مصنوعی عبارتند از:
- سیستم خبره (Experts Systems)
- رباتیک (Robotics)
- یادگیری ماشین (Machine Learning)
- شبکه عصبی (Neural Network)
- منطق فازی (Fuzzy Logic)
- پردازش زبان طبیعی (Natural Language Processing)
سطوح مختلف هوش مصنوعی
هوش مصنوعی با توجه به آنچه که از دنیا بیرون درک میکند به سطوح زیر تقسیم میشود:
- هوش مصنوعی محدود (artificial narrow intelligence)
- هوش مصنوعی عمومی (Artificial General Intelligence)
- سوپر هوش مصنوعی (Artificial Super Intelligence)
1. هوش مصنوعی محدود
زمانی که در مورد هوش مصنوعی محدود صحبت میشود منظور سیستمهای هوشمندی است که برای انجام برخی از وظیفهها نبست به انسان بهتر عمل میکنند مانند رباتهای شطرنج باز و سیستم تشخیص چهره.
2. هوش مصنوعی عمومی
هوش مصنوعی عمومی هوشی است که دستگاهها توسط آن قادر به درک دنیای پیرامون خود همانند انسان خواهند بود و میتوانند کارهای معمول یک انسان را انجام دهد. در حال حاضر همچین هوش مصنوعی وجود ندارد و فقط آن را میتوان در فیلمهای علمی تخیلی دید.
3. سوپر هوش مصنوعی
وقتی صحبت از سوپر هوش مصنوعی میشود منظور هوشی است که از هوش انسان فراتر رفته و تواناییهای بسیار بیشتری دارد. این نوع هوش مصنوع همانند هوش مصنوعی عمومی وجود ندارد و حتی امکان رسیدن یا نرسیدن به آن مبهم است و ابهامات دیگری از جمله اینکه آیا این نوع هوش مصنوعی برای انسان یک تهدید است یا فرصت، وجود دارد.
همان طور که در این مقاله به معرفی مختصر هوش مصنوعی پرداختیم، مشاهده کردیم که از این تکنولوژی برای پیشرفت کارها و توسعه زندگی صنعتی و الکترونیک استفاده می شود. با توجه به میزان مقالات علمی تولید شده در این زمینه در مراجع انشتار مقالات علمی ، میتوان اینگونه برداشت کرد که هوش مصنوعی یکی از علوم مهم و تاثیر گذار در کشور ها خواهدد بود. در ایران نیز بسیاری محققین و آزمایشگاه های انفورماتیک بر روی این زمینه فعالیت دارند تا بتوانند سهمی در توسعه ایران داشته باشند.
دیدگاهتان را بنویسید